Henry Van de Velde
Henry Van de Velde
Henry Van de Velde heeft nooit een architectuuropleiding gevolgd. In 1880 begon Van de Velde met zijn kunstopleiding in de Academie voor Schone kunsten in Antwerpen. Na drie jaar stopt hij met zijn opleiding en gaat hij naar Parijs. In 1889 sluit hij zich aan bij een postmodernistische groep Les Vingt. Wat later komt hij in aanraking met de Engelse arts and crafts movement van William Morris. Hij gelooft net zoals de andere aanhangers van de Engelse Arts en Crafts movement dat de kunst, de mens en de samenleving kan gaan hervormen.
Van jongs af aan is hij geïnteresseerd in lijnen in de kunst. Hij schrijft:
''La ligne est une force'' 1
Hij bedoelt hiermee dat een lijn een natuurlijke kracht bezit. Dat er met een lijn iets
abstracts en zuiver kan ontworpen worden. In 1892 gaat hij zich op de toegepaste kunsten
concentreren (edelsmeedkunst, porselein en bestekken, modeontwerpen, tapijt- en
stoffendesign). Hij gaat vanaf dan ook veel waarde hechten aan het gebruik van abstracte
lijnen. In de art nouveau worden lijnen gezien als één van de belangrijkste aspecten voor
alles. Zowel de ornamenten, de natuur als de vrouwenfiguren beginnen met een lijn. Van
de Velde gebruikt de lijn toch net iets anders dan Hankar en Horta. Hij beweert dat de
kunst van de toekomst abstracter dient te zijn. ''De algemene kenmerken van zijn werk zijn: strenge lineaire patronen, licht gebogen verticale lijnen die vaak eivormig uitmonden,
nieuwe bouwmaterialen, kwadratisch karakter, aandacht voor decoratie.''2
Zijn carrière als architect begint met het bouwen van zijn eigen woning 'Bloemenwerf' (1895, zie Bloemenwerf). Dit gebouw is helemaal anders dan de gebouwen van Hankar en Horta. Op de buitengevel is geen enkel ornament aanwezig, dit is iets wat hij in al zijn andere werken ook zal blijven volhouden. Het is gebouwd in de typische Engelse landhuisarchitectuur van die tijd.
Bloemenwerf - Henry Van de Velde
Van buiten uit kan een persoon niet vermoeden dat het hier om een huis in de art-nouveaustijl gaat, hij drukt immers zijn typische stempel van deze stijl voornamelijk uit op het interieur. Bij het inrichten van het huis gaat hij te werk met vloeiende en golvende lijnen. Daarnaast kiest hij voor een zeer speciale inrichting waardoor alle ruimtes gegroepeerd worden rond een hoog met glas overdekte binnenplaats. ''De opbouw van een 'centraal plan' rond een onregelmatig lichtpunt geeft aan het geheel een erg organisch karakter [...]''3
Henry van de Velde zal gezien worden als een art-nouveaufiguur in België. Hij is in
Brussel vooral bekend voor zijn eerste creatie, deze van zijn eigen huis: 'Bloemenwerf'
maar ook voor zijn ontwerpen van meubels in de art-nouveaustijl. De tweede generatie art
nouveau architecten geraakten geïnspireerd door zijn manier van omgaan met de
lijnenvorming. Wanneer hij naar Duitsland verhuisd kiest hij ervoor om de art-nouveaustijl
achter zich te laten en zich naar een meer moderne beweging te richten.
Citaten:
1 Van de Velde, H., Les formules de la beauté architectonique moderne, Société Coopérative d'édition et de
propagande intellectuelle, Brussel, 1923, p.64.
2 ANONIEM, Henry Van de Velde, Kunstbus, 2011-02-13. Geraadpleegd op 2020-03-01 via https://www.kunstbus.nl/architectuur/henry+van+de+velde.html
3 Dierkens-Aubry, F en Vandenbreeden, J., Art nouveau in België, architectuur en interieurs, Lannoo, Tielt, 1991, p.73