Art nouveau is een kunststroming die overal in België terug te vinden is. Er zal uitsluitend gekeken worden naar de architectuur. Deze stijl is zowel in de façades te zien van de gebouwen als in hun interieur te bewonderen. Binnenshuis ziet men dit dan voornamelijk in de art-nouveaugeïnspireerde meubels of decoraties. Aan de buitenzijde van de gebouwen vallen de verschillende versieringen vaak ook meteen op en worden aan deze stijl toegeschreven. Art nouveau is een kunstvorm die natuurlijk ook in vele andere landen voorkomt, al is deze daar dan vaak onder een andere naam bekend. Ook de aan art nouveau toegeschreven periode in de tijd en de eraan verbonden kenmerken kunnen verschillen per land. Zo kent menigeen de term art nouveau eerder onder de naam jugendstil, een uit Duitsland afkomstige benaming. Maar een gelijklopend punt is dat deze kunststroming begon in 1893 en eindigde in 1914 bij de start van de Eerste Wereldoorlog. 

De naam art nouveau, in het Nederlands 'nieuwe kunst' werd voor het eerst gebruikt door Samuel Siegfrid Bing, een kunsthandelaar in Japanse kunsten in Parijs. Hij heeft zich door het japonisme laten beïnvloeden om zijn galerij op een innovatieve manier te verbouwen. In deze nieuw ontstane kunststijl stond de natuur, onder vorm van dier-, mens- en plantmotieven, centraal. Er werd ook vaak gebruik gemaakt van grillige of speelse lijnen. Waarschijnlijk hebben verschillende architecten zich zodanig laten beïnvloeden door de manier waarop Samuel Siegfrid Bing bepaalde zaken in zijn galerij tentoonstelde dat ze besloten om deze stijl verder op hun eigen manier uit te werken. 

Aangezien deze periode samenviel met de industrialisering zag men nog een andere belangrijke evolutie, namelijk het feit dat architecten vanaf dan andere, nieuwere materialen gingen gebruiken voor het tot stand komen van hun werken. Rond de eeuwwisseling ontstaat ook de eerste vorm van massaproductie, waardoor de prijs van deze materialen gaat dalen en de architecten deze vaker en veelvuldiger gingen verwerken in hun realisaties. Architecten waaronder ook Victor Horta maakten hier gretig gebruik van. Samen met hem gebruikten ook vele andere architecten vanaf dat moment steeds meer verschillende materialen in hun creaties zoals ijzer, staal en glas. Ze gebruikten deze dan zowel in de realisatie van de gebouwen als in de decoraties. Sommigen onder hen gaan nog verder en beginnen te experimenteren, doordat ze verschillende technieken gaan samenvoegen creëren ze iets volledig nieuw, innovatief. De nood aan dikke stenen zuilen en steunpilaren viel nu weg, deze werden immers vervangen door ijzer en staal. Het interieur en de façades werden versierd door elementen geïnspireerd uit de natuur met meestal heel sierlijke lijnen maar ook met andere typische kenmerken. Al deze aspecten samen vormen een nieuw en fris geheel oftewel een volledig nieuw concept zijnde art nouveau. De meubels, serviezen en andere objecten werden ook aangepast aan het huis om er zo één groot geheel van te maken. Door alles zo op elkaar af te stemmen is het zo dat al deze huizen stuk voor stuk uniek zijn. En zo begon de art-nouveaustijl in Brussel.

Ontdekking van art-nouveaugebouwen

Brussel telt op dit moment nog ongeveer 500 panden die overal in de verschillende Brusselse gemeenten terug te vinden zijn. Vroeger waren het er nog veel meer, maar velen werden reeds afgebroken. Een deel van de nog bestaande gebouwen kan men nog steeds, wel vaak alleen maar van buiten uit, bewonderen. Doordat deze gebouwen vaak niet goed onderhouden werden verkeren er veel in een erbarmelijke staat. Gelukkig zorgen Unesco, de Belgische staat alsook bepaalde organisaties er nu wel voor dat de meeste art-nouveaugebouwen bescherming kunnen genieten. Deze instanties staan ervoor in dat de gebouwen beter onderhouden worden en ze stellen zelfs bepaalde gebouwen open voor bezoekers. Het gaat hier dan voornamelijk over de gebouwen van enkele zeer populaire architecten. De bezoekmogelijkheden zijn wel behoorlijk gelimiteerd en geregulariseerd en vinden alleen plaats op bepaalde dagen en uren. Een deel van de overige gebouwen is dan weer voornamelijk in privébezit. Men spreekt dan over privéwoningen of bedrijven die bijna nooit toegankelijk zijn voor het publiek. Af en toe gebeurt het wel eens dat ze bezocht kunnen worden, zoals bijvoorbeeld tijdens het Brussels Art Nouveau and Art Deco, oftewel BANAD festival. Dit is een jaarlijks evenement waarbij liefhebbers van art nouveau en art deco, huizen en interieurs van deze stijlperiode kunnen bezoeken die normaal gezien gesloten blijven voor het grote publiek. Daarnaast organiseren ze bij BANAD ook geleide parcours doorheen de stad Brussel, gezinsactiviteiten en nog enkele andere art nouveau en art-decogerelateerde zaken. Dit festival gaat ieder jaar door gedurende de weekends van de maand maart. Het is een manier om enkele tot dan toe onbekende art-nouveaugebouwen te ontdekken.